Nazwę „Tomaszów Mazowiecki” miasto otrzymało wraz z prawami miejskimi w 1830 roku. Drugi człon nazwy nadano dla odróżnienia nowego miasta od istniejącego od XV wieku Tomaszowa Lubelskiego. „Mazowiecki” wybrano ze względu na ówczesną przynależność administracyjną. W rzeczywistości miasto położone jest na styku trzech krain historyczno-kulturowych: ziemi sieradzkiej (centrum i dzielnice miasta Tomaszów Mazowiecki po lewej stronie Pilicy i na południe od Wolbórki); ziemi łęczyckiej (dzielnice miasta po lewej stronie Pilicy i na północ od Wolbórki); ziemi sandomierskiej, która jest częścią Małopolski (przedmieścia miasta po prawej stronie Pilicy).