Fałszywi przyjaciele w języku rosyjskim
Ostatnio zaktualizowany: 29 marzec, 2024
Zgłoś ten blog
Jako języki słowiańskie, język polski i rosyjski mają wiele podobieństw, wliczając w to konstrukcje gramatyczne, odmianę wyrazów, jak i samo słownictwo. Niestety, istnieją słowa, które choć są w swoim brzmieniu podobne, to jednak znaczą zupełnie inne rzeczy. Oto lista takich słówek:
Заказывать
Słowo to, czytane bardzo podobnie do polskiego "zakazywać" nie ma nic wspólnego z zabranianiem czegoś komuś. Słowo to najczęściej usłyszymy w restauracji, czy podczas internetowych zakupów, a znaczy ono "zamawiać".
Przykład:
Я вчера в ресторане заказал блины. - Wczoraj w restauracji zamówiłem bliny.
Zatem jak powiedzieć "zakazywać" po rosyjsku? Rosjanie mają co prawda na to swoje słowo, czyli "запрещать", czytane "zapriesiać", ale w praktyce zazwyczaj stosują zwrot oznaczający, że czegoś nie wolno - нельзя (делать что-то).
Przykład:
На уроках нелься использовать телефон. - Na lekcjach nie wolno korzystać z telefonu.
Лекция, урок
Zauważ, że słowo to (czytane "liekcyja") nie pojawiło się w ostatnim przykładzie sekcji poświęconej słowu заказывать, a zamiast niego pojawiło się słowo урок (czytane "urok"). Wynika to z tego, że to rosyjskie słowo oznacza w rzeczywistości wykład, na przykład na studiach.
Przykład:
Мне действительно не хочется идти на эту лекцию. - Okropnie mi się nie chce iść na ten wykład.
Урок oczywiście oznacza polską lekcję. I to nie tylko taką pojedynczą w szkole, ponieważ można powiedzieć "идти на уроки" w znaczeniu "iść na lekcje / do szkoły". Jednak praktycznie każdy Polak czytający ten blog zdało sobie sprawę z podobieństwa tego słowa do polskiego "urok". Jak zatem powiedzieć to po rosyjsku?
Urok, w znaczeniu piękno, to po rosyjsku красота (czytane "krasota"). W innych, podobnych znaczeniach (np. czyjś urok), można powiedzieć очарование (czytane "aciarawanije"), lub podobnie do swojego angielskiego odpowiednika - шарм (czytane "szarm").
Można jeszcze rzucić na kogoś urok - dotyczy to czarownic, syren i innych stworzeń folklorowych. Wówczas można również powiedzieć очарование, ale też заклинание (czytane "zaklinanije"), czy po prostu чар (czytane "ciar").
Вечеринка
Nieodłączną częścią dzieciństwa wczesnego pokolenia Z oraz Y były z pewnością emitowane przez TVP wieczorynki, zwane też przez niektórych dobranockami. Jednak rosyjska вечеринка (czytane "wiecierinka") oznacza rozrywkę dla nieco starszych "dzieci", mianowicie imprezę lub dyskotekę. Tak więc "Давай, пойдём на вечеринку!" będzie oznaczało propozycję wyjścia do klubu lub innego miejsca, gdzie można potańczyć w towarzystwie muzyki, alkoholu i innych ludzi.
Polskie słowo "wieczorynka" nie ma swojego rosyjskiego odpowiednika. I to pomimo tego, że podobny program istniał w czasach Związku Radzieckiego, a we współczesnej Rosji, tak jak i w Polsce, również jest do chwili obecnej emitowany. Można jednak powiedzieć детская вечерняя передача (czytane "dzietskaja wiecierniaja pieriedacia"), które dosłownie oznacza "wieczorny program dla dzieci", albo po prostu вечерняя передача lub детская передача. W niektórych rodzinach mają na taki program swoje własne słowo, które rozumieją tylko jej członkowie.
Диван, ковёр, икра
Przed nami łańcuch większej ilości słów. Zaczniemy od rosyjskiego диван (czytane "dziwan"), który z polskim dywanem ma wspólnego jedynie tyle, że może się znajdować w tym samym pokoju. Mowa tu o kanapie, która razem z dywanem stać może w salonie.
Jeśli chcesz, aby Rosjanin pomyślał o dywanie leżącym na podłodze, należy użyć słowa ковёр (czytane "kawior"). Zaskakująco podobne jest ono do polskiego słowa, które oznacza przeznaczoną do spożycia rybią ikrę lub pochodzące z Francji ślimacze jajo. Obydwa warianty po rosyjsku nazywane są właśnie икра (czytane "ikra"). Rodzi się więc kolejne pytanie - jak po rosyjsku powiedzieć ikra? I tutaj nasz łańcuch się kończy, ponieważ zarówno ikrę, jak i kawior, Rosjanie określają tym samym słowem - икра.
Глаз
Słowo to czytane "glaz" nie jest ani trochę podobne do swojego polskiego odpowiednika. Глаз jest od głazu dużo mniejszy, bardziej miękki i bardziej skomplikowany w swojej budowie. Gdyby nie глаз, nie byłoby dla ciebie możliwe przeczytanie tego tekstu. Глаз to nic innego, jak oko.
A co z głazem? Po rosyjsku to po prostu камень (czytane "kamień") lub скала (czytane "skala"). Zwróć uwagę, że liczba mnoga od "камень" to nie tak jak po polsku камение, ani nawet nie камения, a камни.
A kamień? Kamień to камень - mały kamyczek, wielki kamień, kamień nerkowy i żółciowy - wszystko to nazywane jest камень.
Istnieje oczywiście dużo więcej fałszywych przyjaciół w języku rosyjskim. Ja podałem przykłady tylko kilku z nich. A oto tabelka podsumowująca ten blog:
| Rosyjskie słowo lub wyrażenie | Transkrypcja | Polskie tłumaczenie |
|---|---|---|
| заказывать | zakazywać | zamawiać |
| запрещать | zapriesiać | zakazywać |
| лекция | liekcyja | wykład |
| урок | urok | lekcja |
| чар | ciar | urok |
| вечеринка | wiecierinka | impreza, dyskoteka |
| детская вечерняя передача | dzietskaja wiecierniaja pieriedacia | wieczorynka, dobranocka |
| диван | dziwan | kanapa |
| ковёр | kawior | dywan |
| икра | ikra | ikra, kawior |
| глаз | glaz | oko |
| скала | skala | głaz, skała |
| камень | kamień | kamień, głaz |
Dodam jeszcze, że jeżeli nie wspomniałem o jakimś polskim słowie podobnym do rosyjskiego tłumaczenia jakiegoś innego, to najprawdopodobniej, tak jak ze słowami ikra i kamień, znaczy ono to samo.
We, Russians, also often make mistakes with Polish. For example, "sklep" in Russians means cemetery (склеп, but more often кладбище), or even "uroda" very similar to "урод", what means "ugly".
In any case, sometimes we forget that it works both ways, and that you are also confused with our language, so it's very interesting to learn from you, Poles.